Nowe technologie w medycynie ratunkowej

Opublikowany

2022-09-27

Autor

Lekarz. Pasjonat medycyny ratunkowej i intensywnej terapii. Zakochany w ultrasonografii, jako sposobie nowoczesnego badania i symulowanym pacjencie, jako metodzie nowoczesnej edukacji medycznej.

Zobacz naszą aplikację

Thank you! Your submission has been received!

Oops! Something went wrong while submitting the form.

Przeszłość

‍

Pomimo braku aseptyki i znieczulenia, starożytni lekarze radzili sobie zaskakująco dobrze z pacjentami urazowymi. Imperium Rzymskie organizowało valetudinaria - lecznice dla rannych legionistów. Zaopatrywano złamania, tamowano krwotoki, przeprowadzano amputacje. W Peru wykonywano zwiadowcze trepanacje czaszki, ratując chorych z krwiakami pourazowymi. Na terenach Indii chirurdzy ośmielali się nawet przeprowadzać laparotomię i zaopatrywać uszkodzone jelita. Były to jednak zabiegi obarczone porażającą śmiertelnością i większość chorych umierała.

‍

Z drugiej strony ostre stany internistyczne były mniej intuicyjne do leczenia i rozwój medycyny ratunkowej na tym polu był mniej spektakularny. Na utratę przytomności podawano trzeźwiące sole z amoniakiem. W przełomie nadciśnieniowym chorych okładano pijawkami. Topielcom zalecano lewatywę z dymu tytoniowego.

‍

"Trzeba utonionemu dmuchać, albo naylepiey wpuścić dym od tytuniu w zadek przez obróconą lulkę, albo przez inszą do tego sposobu rureckę, albo też przez inszy zdatny na to wynaleziony instrument".

“Krotka informacya do ożywienia utonionych ludzi"

- Adam Kazimierz Czartoryski, 1775 rok

Ze współczesnego punktu widzenia nie jest niczym zaskakującym, że skuteczność takiej formy resuscytacji w nagłym zatrzymaniu krążenia była żadna.

‍

Teraźniejszość

‍

Minęły kolejne lata. Po wykonaniu wielu badań odeszliśmy od zabiegów o niepotwierdzonej skuteczności. Postępowanie kliniczne aktualnie opiera się na wynikach wiarygodnych badań naukowych. Postawa ta doczekała się własnego terminu - “medycyna oparta na faktach” (Evidence-based medicine, EBM). Na SORach pojawiły się algorytmy, systemy triage, aparaty ultrasonograficzne, analizatory parametrów krytycznych, kapnografy.

Różnica między daleką i niedaleką przeszłością, a teraźniejszością staje się coraz wyraźniejsza.

Czy w erze wystandaryzowanych procedur jest miejsce na kolejny skok skuteczności ratowania życia? Czy nowe technologie zagrają w nim pierwsze skrzypce?

‍

Przyszłość

‍

Krystian, 45 lat. Od kilku miesięcy unika wysiłku fizycznego, ostatnio przerwał treningi wioślarstwa. Połowa rodziny w młodym wieku umarła na serce. U mężczyzny rozpoznano zespół długiego QT typu I, zalecono przyjmowanie atenololu w maksymalnej dawce oraz skierowano go do pracowni elektrofizjologii. W oczekiwaniu na zakończenie diagnostyki i kwalifikacje do leczenia zabiegowego nosi przez większość doby kamizelkę defibrylującą, która po rozpoznaniu częstoskurczu komorowego wykona wyładowanie.

‍

Pewnego poranka Krystian poczuł dziwne osłabienie lewej dłoni. Zadzwonił do ośrodka kardiologii, w którym się leczył i zapytał, czy to coś związanego z jego sercem. Dyżurny kardiolog po wykonaniu teletransmisji zapisu z kamizelki stwierdził, że mężczyzna nie ma arytmii, a urządzenie nie wykonało żadnych wyładowań. Sugeruje zgłoszenie się na SOR najbliższego szpitala.

W międzyczasie żona Krystiana wpisała objawy męża w internetowy algorytm określający potencjalną przyczynę dolegliwości. Nagle zbladła - aplikacja orzekła, że najbardziej prawdopodobny jest udar mózgu. Platforma przekierowała jej telefon na numer ratunkowy, a automatyczny dyspozytor przeanalizował zgłaszane objawy, lokalizację i elektroniczną historię choroby Krystiana. Zadysponował neurologiczny zespół ratownictwa medycznego.

Minutę później nowe zgłoszenie zostało dodane w aplikacji Ratownik i do mieszkania mężczyzny zapukał Marcin - student pielęgniarstwa, który zarejestrował się w bazie ochotniczych ratowników i jest gotów udzielić pierwszej pomocy w oczekiwaniu na pogotowie. W razie potrzeby poprosi również o dostarczenie AED przez jeden z setki dronów latających nad Warszawą.

‍

Dziesięć minut później na miejscu pojawiają się ratownicy medyczni z karetką wyposażoną w tomograf i przygotowanym bolusem alteplazy. Niestety, po przeanalizowaniu obrazów przez sztuczną inteligencję algorytm potwierdził ognisko krwotoczne zlokalizowane w prawym płacie czołowym, w związku z czym pacjent nie kwalifikuje się do przedszpitalnego leczenia trombolitycznego.

‍

Podczas transportu do najbliższego ośrodka neurochirurgii twarz Krystiana jest obserwowana przez EDGE - sztuczną inteligencję wyposażoną w kamerę analizującą mimikę i w razie pogorszenia stanu informująca ratowników, jeszcze zanim system RPM zgłosi niebezpieczne trendy w monitorowanych parametrach krytycznych.

‍

W szpitalu przygotowana została szybka ścieżka dla Krystiana. Na SORze pielęgniarki pobrały krew do badań. Pacjent przejeżdża szybko do pracowni radiologicznej, gdzie ma wykonane angio-MRI. Za przyciemnianą szybą wspólnie na obrazy patrzą radiolog, neurochirurg i algorytm AI, wytrenowany w rozpoznawaniu chorób neurologicznych, dzięki uczeniu maszynowemu. Równocześnie dwóch lekarzy i program wskazują na masywnego krwiaka, znajdującego się przy płacie skroniowym. Tuż przy nim widoczny jest pęknięty tętniak tętnicy środkowej mózgu.

Pada decyzja o hybrydowym zabiegu - neurochirurgicznej kraniektomii odbarczającej oraz wewnątrznaczyniowej embolizacji tętniaka.

‍

Anestezjolog już otrzymał uniwersalną sztuczną krew oraz uruchomił robota wykonującego automatyczną intubację. Można rozpocząć operację.

‍

Niecałą godzinę od początku objawów pacjent trafia na stół.
Dzięki sprawnemu działaniu po trzech dniach Krystian wraca do domu bez ubytków neurologicznych.

‍

Rzeczywistość czy fikcja?

‍

Brzmi futurystycznie, prawda? Wydaje się jednak, że powyższa historia może wydarzyć się w niedalekiej przyszłości. Wszystkie wymienione nowinki technologiczne istnieją naprawdę. Część jest obecnie doskonalona i implementowana do klinicznego zastosowania. Niektóre już ratują życie.

Prawdopodobnie największą rolę odegrają modele sztucznej inteligencji (artificial intelligence, AI), zwłaszcza bazujące na uczeniu maszynowym. Lekarze uczą się rozpoznawać oraz leczyć choroby, dzięki pracy z pacjentami i stopniowemu nabywaniu doświadczenia. Podobnie algorytmy, przetwarzając miliony danych uczą się odpowiednio kategoryzować znaleziska.
Obecnie nowe technologie najszerzej stosowane są w radiologii (analiza zdjęć RTG, TK, MRI), dermatologii (rozpoznawanie przyczyn zmian skórnych w obrazach dermatoskopowych), patomorfologii (diagnostyka barwienia wycinków histopatologicznych) oraz kardiologii (analiza zapisów EKG). Pandemia COVID-19 pokazała, że wiele wizyt może odbywać się za pomocą narzędzi telemedycyny (telefon, wideorozmowa, chat), a w przypadku niepokojących objawów pacjent kierowany jest w odpowiednie miejsce (POZ, AOS, SOR).

Z tego wszystkiego czerpie pełnymi garściami medycyna ratunkowa, integrując nowinki z różnych dziedzin medycyny.

Coraz powszechniejsze są programy prognozujące potencjalną chorobę. W szpitalach Kings County Hospital Center w Nowym Jorku i Parkland Memorial Hospital w Dallas od dłuższego czasu funkcję triażu pełnią stoiska, w których chorzy zaznaczają jakie mają dolegliwości.

‍

Może futurystyczne wizje medycyny przyszłości to i tak nic, w porównaniu z nadchodzącym rzeczywistym przełomem w postępowaniu w stanach nagłych? Czas pokaże.

‍