Leczenie otyłości
Otyłość to choroba cywilizacyjna, obecnie przyjmująca rozmiary epidemii. Według danych WHO na świecie żyje około 1,6 mld ludzi z nadwagą, w tym ponad 500 mln osób otyłych, czyli z BMI przekraczającym 30 kg/m2
Klasyfikacja otyłości wg WHO:
<18,5 – niedowaga
18,5-24,9 – norma
25,0-29,9 – nadwaga
30,0-34,9 – otyłość Io
35,0-39,9 – otyłość IIo
>40,0 – otyłość IIIo
Podstawową metodą leczenia nadwagi i otyłości jest zmiana stylu życia, obejmująca odpowiednią dietę oraz aktywność fizyczną. Należy pamiętać – i uświadomić to pacjentowi – że żadna tabletka tego nie zastąpi. Jednak w określonych przypadkach farmakoterapia może ułatwić przestrzeganie zaleceń dietetycznych, a także zmniejszyć ryzyko rozwoju powikłań.
PRZYKŁADOWE POWIKŁANIA OTYŁOŚCI
● stany przedcukrzycowe
● dyslipidemia aterogenna
● nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, udar mózgu
● nowotwory
● zaburzenia hormonalne
● refluks żołądkowo-przełykowy
● zespół bezdechu sennego
● choroba zwyrodnieniowa stawów
● kamica pęcherzyka żółciowego
● astma
● zaburzenia emocjonalne, zaburzenia lękowe, depresja
● obniżenie jakości życia
Wskazaniami do farmakoterapii w leczeniu otyłości są:
● otyłość (BMI >= 30 kg/m2) lub
● nadwaga (>= 27 kg/m2) ze współwystępującą co najmniej jedną chorobą zaliczaną do powikłań otyłości
pod warunkiem nieskuteczności metod niefarmakologicznych i przy braku przeciwwskazań.
Do leczenia otyłości na terenie UE zarejestrowane są obecnie preparaty:
Xenical® – czyli orlistat, będący inhibitorem lipaz wytwarzanych w przewodzie pokarmowym. Stosuje się go u pacjentów z BMI>28 kg/m2 w przypadku występowania dodatkowych czynników ryzyka oraz u pacjentów otyłych. Jednocześnie należy poinformować pacjenta o konieczności stosowania umiarkowanie niskokalorycznej diety. Jeśli w ciągu 12 tygodni pacjent nie osiągnie redukcji masy ciała o 5% w stosunku do wartości wyjściowej – leczenie należy przerwać.
DAWKOWANIE
Doustne (p.o.)., 3x 120 mg/d bezpośrednio przed każdym głównym posiłkiem, w czasie posiłku lub do 1h od jego spożycia. Dawkę należy pominąć, jeśli chory nie spożywa posiłku lub posiłek jest beztłuszczowy.
DIETA
Umiarkowanie niskokaloryczna, bogata w owoce i warzywa. Około 30% energii powinno pochodzić z tłuszczów. Dobowe spożycie białek, węglowodanów i tłuszczów powinno być rozłożone na 3główne posiłki.
CENA
100% - 382,17 zł*
PRZECIWWSKAZANIA
Nadwrażliwość na składniki preparatu, przewlekły zespół złego wchłaniania, cholestaza i okres karmienia piersią.
Mysimba® – preparat złożony (chlorowodorek bupropionu +chlorowodorek naltreksonu), działa ośrodkowo, wspomagając odchudzanie. Bupropion jest inhibitorem zwrotnego wychwytu katecholamin, a naltrekson swoistym, długodziałającym antagonistą opioidowym. Zwiększa uczucie sytości, wydłuża czas jej odczuwania i zmniejsza apetyt. Stosuje się go u pacjentów powyżej 18 r.ż., z nadwagą (BMI>27 kg/m2) jeśli występuje co najmniej jedna choroba towarzysząca (np. cukrzyca typu 2, dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze)lub u osób z otyłością.
DAWKOWANIE
Doustne(p.o.), jedna tabletka zawiera 8 mg chlorowodorku naltreksonu (co odpowiada 7,2mg naltreksonu) i i 90 mg chlorowodorku bupropionu (czyli 78 mg bupropionu).
Dawkowanie należy rozpocząć od 1 tabletki dziennie i stopniowo, co 7 dni, zwiększać do maks. 4 tabletek na dzień. Lek powinno przyjmować się w trakcie posiłku.
Po 16tygodniach trzeba zweryfikować konieczność dalszego stosowania. W przypadku braku redukcji masy ciała o co najmniej 5% wartości początkowej - lek należy odstawić. Następne kontrole wykonuje się w odstępie 12 miesięcy.
DIETA
O obniżonej kaloryczności, ze zwiększoną aktywnością fizyczną.
CENA
448,49zł
PRZECIWWSKAZANIA
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, niewyrównane nadciśnienie tętnicze, padaczka obecnie lub wywiadzie, guzy OUN, okres bezpośrednio po odstawieniu alkoholu lub pochodnej benzodiazepiny u osoby uzależnionej, ChAD, przyjmowanie bupropionu lub naltreksonu z innych wskazań, jadłowstręt psychiczny lub żarłoczność psychiczna, uzależnienie od opioidów, ciężkie zaburzenia czynności wątroby, schyłkowa niewydolność nerek, ciąża, okres karmienia piersią.
Saxenda® – liraglutyd, analog GLP-1. GLP-1 nasila zależne od glukozy wydzielanie insuliny. Lek wpływa również na opóźnianie opróżniania żołądka i hamowanie łaknienia. Stosuje się w celu
● kontroli masy ciała u osób otyłych oraz u osób z nadwagą, jeśli BMI jest w zakresie 27-29,9 kg/m2 i występuje choroba współistniejąca, związana z nieprawidłową masą ciała, np. stan przedcukrzycowy lub cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, obturacyjny bezdech senny.
● kontroli masy ciała u młodzieży, w połączeniu ze zdrowym sposobem odżywiania i zwiększoną aktywnością fizyczną, powyżej 12 r.ż. z otyłością lub masą ciała >60 kg.
DAWKOWANIE
Iniekcje podskórne (s.c.), w brzuch, udo lub ramię, 1xd o stałej porze, niezależnie od posiłków.
Dorośli: początkowo 0,6 mg/d, stopniowo zwiększając do dawki zalecanej 3 mg/d w odstępach co najmniej 7 dni. Jeśli w ciągu 2 tygodni po zwiększeniu dawki pojawiają się objawy świadczące o złej tolerancji leku, należy go odstawić. Leczenie powinno się przerwać również jeśli po 12 tygodniach terapii w dawce 3 mg/d nie nastąpi redukcja masy ciała o co najmniej 5% wartości początkowej.
Lek może zwiększać ryzyko hipoglikemii, dlatego u osób z cukrzycą typu 2leczonych insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika należy rozważyć zmniejszenie dawki tych leków.
Młodzież: początkowo 0,6mg/d, stopniowo zwiększając do dawki zalecanej 3 mg/d w odstępach co najmniej 7dni. Leczenie powinno się przerwać również jeśli po 12 tygodniach terapii w dawce 3 mg/d nie nastąpi zmniejszenie wskaźnika BMI lub BMI z jednym odchyleniem standardowym o co najmniej 4%.
DIETA
O obniżonej wartości kalorycznej, ze zwiększoną aktywnością fizyczną. U młodzieży można stosować dietę normokaloryczną. Trzeba zwrócić uwagę na prawidłową podaż płynów ze względu na zwiększone ryzyko odwodnienia.
CENA
699,00 zł
PRZECIWWSKAZANIA
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, ciąża, okres karmienia piersią, wiek >75 r.ż. (ze względu na brak danych klinicznych).
Ponadto FDA (StanyZjednoczone) zarejestrowała w leczeniu otyłości semaglutyd, będący analogiem GLP-1. Lek jest dostępny w Polsce, jednak jest zarejestrowany w leczeniu źle kontrolowanej cukrzycy typu 2. Jest dostępny w formie doustnej oraz iniekcyjnej.
Ozempic® - lek kosztuje około 360 zł i jest możliwość zakupienia go w refundacji(odpłatność 30%, przy odpowiednich wskazaniach).
DAWKOWANIE W OTYŁOŚCI:
Iniekcja podskórna (s.c.) w maksymalnej dawce 2.4 mg tygodniowo. Schemat dawkowania przedstawiamy poniżej:
Tydzień 1-4: 0.25 mg
Tydzień 5-8: 0.5 mg
Tydzień 9-12: 1 mg
Tydzień 13-16: 1.7 mg
Tydzień 17 i kolejne:2.4 mg
Rybelsus® - p.o. w dawce 14 mg/d, dawkę należy zwiększyć o 7 mg po 30 dniach stosowania, jeśli nie osiągnięto efektu terapeutycznego. Po kolejnych 30 dniach zwiększenie dawki można powtórzyć. Jeśli nie przyniesie to efektu leczenie należy przerwać. Lek przyjmuje się na czczo, min. 30 minut przed pierwszym posiłkiem.
O odchudzaniu krążą różne mity, dlatego w praktyce klinicznej możesz spotkać się z pacjentami, którzy na odchudzanie poproszą o… METFORMINĘ! Uwrażliwia ona tkanki na insulinę, przez co obniża stężenie glukozy we krwi, zmniejsza też wytwarzanie glukozy w wątrobie. Nie jest to jednak lek odchudzający. Jej przedawkowanie może skutkować kwasicą mleczanową, która stanowi stan zagrożenia życia - co warto mieć na uwadze jeśli pacjenci pozyskują metforminę nie do końca legalnie (np. od koleżanki). Stosuj metforminę tylko u pacjentów, u których występują wskazania: leczenie niepowikłanej cukrzycy typu 2 - szczególnie u osób otyłych, stan przedcukrzycowy, PCOS. Niezarejestrowanym w Polsce wskazaniem jest także hiperlipidemia ze zwiększonym stężeniem triglicerydów.
Pamiętaj, że w 2022 Polskie Towarzystwo Diabetologii opublikowało nowe wytyczne, zgodnie z którymi pacjenta z cukrzycą typu 2 i co najmniej jednym powikłaniem (których wystąpieniu sprzyja otyłość) należy od początku leczyć metforminą oraz analogiem GLP-1 lubflozyną.
Jeśli zainteresował Cię ten temat zajrzyj na nasze social media - znajdziesz nas na Facebooku, Youtubie i Instagramie. Zaobserwuj nas, żeby być na bieżąco!
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat klinicznego postępowania z pacjentami, zdobyć praktyczne umiejętności czy po prostu sprawdzić swoją wiedzę w zetknięciu z prawdziwymi przypadkami - ściągnij naszą aplikację Medcases!
*Ceny są orientacyjne i pochodzą z aplikacji Empendium
Źródła: Medycyna Praktyczna,
EMA,
